Gabriela Zapolska też była kolekcjonerką
Tekst Bernadetty Czapskiej. Dzisiaj są urodziny Gabrieli Zapolskiej. Urodziła się 30 marca 1857 roku w Podhajcach k. Łucka na Wołyniu jako Maria Gabriela Stefania Korwin – Piotrowska. Była dramatopisarką, krytyczką sztuki, publicystką, aktorką, kolekcjonerką. Właśnie kolekcjonerstwo Gabrieli wciąż pozostaje jej zbyt mało odkrytą i niedocenioną aktywnością. Zapoczątkowała je znajomość z Paulem Sérusierem i Paulem Ransononem, których poznała w 1893 roku w Bretanii. Z tym pierwszym była związana prywatnie i najprawdopodobniej od niego otrzymała największą część swojego zbioru. Dzieła zbierała również samodzielnie. Były to obrazy, rzeźby, płaskorzeźby, rysunki, porcelana.
Gabriela stworzyła nowatorską kolekcję dzieł sztuki, bardzo ciekawą, wartościową artystycznie. Zgromadziła nowoczesną na przełomie XIX i XX wieku, nierozumianą w Polsce sztukę francuskich postimpresjonistów. Jako pierwsza przedstawiła w Polsce teoretyczne założenia postimpresjonizmu. Swoją kolekcję prezentowała na wystawach. Jej mieszkania w Paryżu i w Krakowie stały się prywatnymi muzeami, szczególnie krakowskie mieszkanie pełniło rolę wystawienniczą.
Po śmierci Gabrieli kolekcja trafiła do jej siostry Konstancji Bielskiej i została wywieziona ze Lwowa do Warszawy. W wyniku perturbacji związanych z fałszerstwem testamentu Gabrieli i wydatkami pogrzebowo - cmentarnymi, kolekcja została rozsprzedana, a z czasem rozproszona. Kilka artefaktów znajduje się w Muzeum Narodowe w Warszawie.
Iwona Danielewicz w swoim znakomitym tekście "Kolekcja Gabrieli Zapolskiej" zwraca uwagę, że Gabriela mała nieprzeciętną intuicję i wielką wrażliwość artystyczną. Natomiast sama Gabriela o obrazach znajdujących się w jej kolekcji pisała w listach. O obrazie van Gogha "Les Alyscamps - spadanie liści" napisała (zachowałam oryginalną pisownię):
"W mojej pracowni wisi także płótno van Gogha (...) klejnot, który za lat kilka nie będzie mieć ceny, na którym drzewa są oranżowe, liście szafirowe, ziemia czarna, a w głębi jakaś postać kobieca niknie we mgle błękitnej. Van Gogh wziął formę drzew, ziemi, kobiety – i rzucił je w tęczę harmonijną barw. Niejeden parsknie śmiechem na widok tego obrazu, a ja oczów oderwać od tych błękitnych liści nie mogę...".
Gabriela jest jedną z bohaterek Archiwum Historii Kolekcjonerek: tiny.pl/dth1q znajdującym się w Archiwum Historii Kobiet. O AHKol można przeczytać również tutaj: tiny.pl/dg7x6
#kobietywkolekcjonerstwie #kolekcjonerki #ArchiwumHistoriiKolekcjonerek #AHKol #herstorie #GabrielaZapolska #MariaGabrielaStefaniaKorwinPiotrowska
.
Przygotowując biogram korzystałam:
• Iwona Danielewicz "Kolekcja Gabrieli Zapolskiej", [w:] "Ars longa: prace dedykowane pamięci profesora Jana Białostockiego: materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 1998", ARX REGIA Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie, 1999.