Kolekcjonerom witraży podpowiadam - wystawa i seria wykładów!

.

Światłem Malowanie. Witraże i mozaiki z Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński (1902–1952) - wystawa w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Wystawa pokazuje półwiecze dokonań Zakładu, powstałego w 1902 pod firmą: prof. W. Ekielski i A. Tuch, do 1952, który położył kres prywatnej firmie S.G. Żeleński (1907). Został założony w momencie, gdy Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana (1901) próbowało łączyć norwidowską ideę odnowy i rozwoju rzemiosła artystycznego z ideologią ruchu Arts&Crafts. Do Wielkiej Wojny działał głównie w Galicji, realizował zamówienia do kościołów i do wnętrz świeckich, w których współuczestniczył w koncepcji syntezy sztuk. W Królestwie Polskim miał konkurencję w polskich firmach czynnych w Warszawie. W Wielkim Księstwie Poznańskim, pozbawionym polskich pracowni, Polacy składanie zamówień w Krakowie poczytywali za patriotyczny obowiązek. W Odrodzonej Polsce, prowadzony przez Izę Żeleńską, dominował na obszarze całego kraju, a najbardziej awangardowe dzieła pojawiły się w gmachach autonomicznego województwa śląskiego. Po II wojnie światowej realizował znakomite projekty do kościołów, dziś rzadko zauważane.

Na wystawie w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej jest prezentowana zaledwie cząstka ocalałych projektów i kartonów oraz witraże, które nie wymagały demontażu z okien i są w formacie odpowiednim do ekspozycji w przestrzeni muzealnej sali. Koniecznym było uzupełnienie ich o i fotografie archiwalne i współczesne fotogramy – inaczej widzowie nie mogliby zobaczyć najbardziej rozpoznawalnych młodopolskich witraży. Wybrano prace tylko około 30. (spośród ponad 150.) autorów współpracujących z Zakładem. Świadomie zrezygnowano z prezentacji szeroko znanych prac Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera, czy ostatnio pokazanych Włodzimierza Tetmajera, na rzecz artystów mniej znanych lub znanych z uprawiania innych pól sztuki. Większość dzieł zgromadzonych na wystawie nigdy nie była wystawiana. Szczególnie wiele jest prac Franciszka Mączyńskiego, który jako projektant był związany z Zakładem od samego początku, a od 1921 był kierownikiem artystycznym (tę funkcję ustanowioną przez Żeleńskiego jako pierwszy pełnił Jan Bukowski) i Stefana W. Matejki w 1907–1914 kierującego działem figuralnym. Dotkliwa jest nieobecność niektórych twórców wynikająca z różnych przyczyn. Nie zrezygnowano z pokazania dzieł źle zachowanych, co jest dyskusyjne ze względów estetycznych, ale mają one zwrócić uwagę na problemy związane z ochroną tego kruchego dziedzictwa.

Wystawa „Światłem malowanie" jest pierwszą wystawą, która prezentuje zachowany dorobek Krakowskiego Zakładu Witrażów i Mozaiki działającego przez blisko pół wieku pod szyldem S.G Żeleński. Warto zwrócić uwagę, że sam Stanisław Gabriel Żeleński zakładem kierował tylko przez 7 lat. Rolę szefa firmy, po śmierci męża przejęła żona – Iza z Madeyskich Żeleńska. I tej niezwykłej kobiecie będzie poświęcony pierwszy wykład Danuty Czapczyńskiej-Kleszczyńskiej, która jest kuratorką wystawy.

28.01.2025 Iza z Madeyskich Żeleńska (1878-1956): „urocza Izia"-„Dzielna niewiasta" Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska
04.02.2025 Witraż w poezji młodopolskiej. Rozalia Wojkiewicz
18.02.2025 Witraż to nie kosmos? Opowieść o tym jak powstaje witraż oraz o wpływie AI na ten proces. Andrzej Bochacz
25.02.2025 Witraże współczesne. prof. Maria Żychowska
04.03.2025 Obraz Kazimierza Stabrowskiego „Paw" na tle witrażu. dr Piotr Kopszak
11.03.2025 Mozaika i teologia. o. Lucjan Bartkowiak
25.03.2025 Witraż w teorii sztuki XIX w. Roksana Gawrońska
01.04.2025 Witraż w perspektywie koncepcji wyobraźni katolickiej. prof. Grzegorz Pyszczek
08.04.2025 Adam Żeleński – „Ptak Złoty" Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska

INFO

Kolekcja Marii i Marka Pileckich w Willi Lentza

.

Ostatni dzień wystawy! Na wystawie w szczecińskiej instytucji kultury prezentowanych jest kilkadziesiąt dzieł dziewięciu znakomitych polskich malarzy XX i XXI wieku. Zobaczymy dzieła polskich klasyków, których obrazy zasilają najważniejsze polskie kolekcje muzealne — wśród nich prace autorstwa Edwarda Dwurnika, Andrzeja Wróblewskiego czy Jana Lebensteina. Spośród uznanych artystów i artystek w wystawie wezmą udział dzieła Kiejstuta Bereźnickiego, Henryka Cześnika, Tadeusza Pfeiffera, Ewy Skaper, Franciszka Starowieyskiego i Zbigniewa Urbalewicza. Wszystkie prace pochodzą z bogatej kolekcji sztuki Marii i Marka Pileckich, która była już prezentowana w różnych zakątkach Polski — między innymi Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, BWA w Wałbrzychu czy Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli. Kolekcja jest sukcesywnie rozwijana od niemal czterdziestu lat i zawiera przykłady różnorodnych gatunków sztuk plastycznych — od malarstwa i grafiki kończąc na rzeźbie. POBIERZ

Ważna konferencja "Sztuka w Krakowie, Kraków a sztuka" - szkoda, że pominięto kolekcjonerski wątek

.

Instytut Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie zaprasza na konferencję poświęconą różnorodnym tematom związanym z szeroko pojmowaną sztuką Krakowa, czyli nie tylko sztuce powstającej w Krakowie, ale też relacjom środowiska krakowskiego do wszelkich przejawów i nurtów sztuki na ziemiach polskich i w Europie, oddziaływania sztuki Krakowa na inne środowiska artystyczne, a wreszcie Krakowowi będącemu przedmiotem obrazowania i fascynacji sztuki tworzonej w Krakowie i poza nim.

Zagadnienia szczegółowe konferencji będą obejmowały takie kwestie, jak: sztuka Krakowa różnych epok, krakowskie środowisko artystyczne, związki Krakowa z innymi ośrodkami artystycznymi, życie religijne a sztuka Krakowa, relacje między przyrodą i sztuką w Krakowie, zasoby krakowskich muzeów oraz krakowska szkoła historii sztuki.

Zapraszamy do udziału zarówno badaczy krakowskich, jak i uczonych – nawet luźno – ze środowiskiem Krakowa związanych, co pozwoli na przegląd dotychczasowych badań nad sztuką Krakowa, na ujawnienie jej związków z nawet oddalonymi obszarami artystycznymi, a także na odkrycie i wyprowadzenie na światło dzienne zjawisk dotychczas nieznanych lub zapomnianych. Liczymy na nietuzinkowe postawy badawcze, odkrywcze wypowiedzi i na stawianie znanych już dzieł (i arcydzieł) w nowym świetle.

PROPONOWANE RAMOWE ZAGADNIENIA

◦ Dzieje sztuki w Krakowie, m.in. sztuka w Krakowie w wiekach średnich, sztuka czasu Jagiellonów, Wazów i królów elekcyjnych, sztuka neoklasycyzmu i romantyzmu krakowskiego, sztuka w Wielkim Księstwie Krakowskim 1846-1918, sztuka w młodopolskim Krakowie, sztuka XX i XXI wieku w Krakowie
◦ Relacje sztuki Krakowa z Rzeczpospolitą, m.in. Wisłą do Gdańska: sztuka dorzecza Wisły a Kraków, Między Wrocławiem a Lwowem: sztuka Rusi i sztuka Śląska a sztuka Krakowa, Sztuka pobrzeża Bałtyku a Kraków, Sztuka miedzy Krakowem a Wilnem
◦ Związki sztuki Krakowa ze sztuką europejską, m.in. Daleko do Antwerpii i Amsterdamu – Niderlandy a sztuka Krakowa, Na południe od Alp: Kraków a sztuka włoska, Na południe od Karpat: Kraków a sztuka Europy środkowej
◦ W orbicie stolicy: oddziaływanie sztuki Krakowa na inne środowiska
◦ Krakowskie środowisko artystyczne
◦ Sztuka Krakowa a życie religijne
◦ Natura w sztuce Krakowa
◦ Sztuka w krajobrazie Krakowa
◦ Sztuka w zbiorach krakowskich
◦ Kraków a dziedzictwo kulturowe i jego ochrona
◦ Badać sztukę w Krakowie

ZGŁOSZENIA NA KONFERENCJĘ 

Formularze zgłoszeń prosimy przesyłać na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do 15 grudnia 2024 r.  

Formularz zgłoszenia dostępny jest na stronie Instytutu Historii Sztuki i Kultury UPJPII: https://ihszik-whidk.upjp2.edu.pl

Organizatorzy zastrzegają możliwość wyboru spośród proponowanych wystąpień. Decyzję o przyjęciu referatów przekażemy do 15 stycznia 2025 r. 

Kobiety w Kolekcjonerstwie - autorka Bernadetta Czapska

.

Rocznica śmierci Konstancji Franciszki Sapieżyny (Sapiehowej) z Radziwiłłów. Urodziła się w 1697 roku. Była właścicielką biblioteki, kolekcjonerką, damą Orderu Krzyża Gwiaździstego.Mężem Konstancji był Jan Fryderyk Sapieha, posiadający dużą bibliotekę. W mężowskim majątku Kodeń utworzyła własny księgozbiór. Obiekty oznaczyła ekslibrisem. Ekslibris Konstancji był pierwszym kobiecym znakiem własnościowym w języku polskim.
Kolekcja składała się przede wszystkim z dzieł francuskich. Po śmierci Konstancji została włączona do biblioteki kodeńskiej. W 1802 roku spadkobiercy przekazali zbiory Towarzystwu Przyjaciół Nauk w Warszawie.
Konstancja zmarła na puchlinę wodną 6 grudnia 1756 roku w Kamieńcu Litewskim. Została pochowana w grobach radziwiłłowskich w Nieświeżu.
Konstancja Franciszka jest jedną z bohaterek Archiwum Historii Kolekcjonerek: tiny.pl/dth1q znajdującym się w Archiwum Historii Kobiet. O AHKol można przeczytać również tutaj: tiny.pl/dg7x6
.
Przygotowując biogram korzystałam:
• H. Tadeusiewicz, "Bibliofilskie zamiłowania Polek. Właścicielki bibliotek w dawnej Polsce (XIII–XIXw.)" [w:] "Książka, biblioteka, informacja w kręgu kultury i edukacji", pod red. E. B. Zybert i D. Grabowskiej, Wydawnictwo SBP, Warszawa 2008; Z. Zielińska
• "Jan Fryderyk Sapieha" [w:] "Polski Słownik Biograficzny tom XXXV", pod red. A. Gieysztora, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk., Warszawa–Kraków 1994.

Prezentacja wybitnej kolekcji dra Janusza Fiszera

.

W Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego trwa wystawa Zgodne z prawdą. Wybrane dokumenty z kolekcji Janusza Fiszera. Zaprezentowane na ekspozycji obiekty pełnią rolę exemplów – pisma urzędowe, papiery wartościowe, nominacje, licencje, paszporty są wzorcowymi nośnikami dawnych i niekiedy nadal aktualnych metod gwarantujących wiarygodność słowa pisanego. Pozwalają nie tylko na prześledzenie ewolucji sposobów uwierzytelniania, ale również na zgłębienie wyrafinowanych praktyk przygotowywania oficjalnych dokumentów. Na wystawie odnajdziecie zatem Państwo niejedną kustodię, pieczęć suchą czy barwne gilosze. Wszystkie eksponaty z ekspozycji pochodzą z bogatej, liczącej ponad 16 tysięcy kolekcji absolwenta UW dra Janusza Fiszera, która została przekazana Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego w 2020 r. Zgromadzone przez tego wybitnego prawnika i kolekcjonera unikatowe dokumenty pozwalają na zaprezentowanie pełnego wachlarza sposobów uwierzytelniania – począwszy od XIV w. na pierwszej połowie XX w. skończywszy. Jest to kolejna prezentacja obiektów z tej wyjątkowej kolekcji. Tym razem z zupełnie nowej perspektywy. Wystawę można obejrzeć w Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, Krakowskie Przedmieście 32, 00-927 Warszawa. Patronat honorowy: JM Rektor Uniwersytetu Warszawskiego Wstęp bezpłatny. INFO