„Kolekcja – łatwiej zacząć niż skończyć – dylematy kolekcjonera” - WNIOSKI

Byłem organizatorem dyskusji panelowej podczas 21. Warszawskich Targów Sztuki z udziałem wybitnych kolekcjonerów, którzy zgodzili się podzielić swoimi doświadczeniami i planami: Jarosław Przyborowski, fundator promującej sztukę i edukację Fundacji Signum, Marek Roefler, twórca Muzeum Villa la Fleur w Konstancinie-Jeziornie oraz prof. dr hab. Andrzej Strzałecki, autor albumu ”Artystyczne zbiory Strzałeckich”. W konkluzji debaty pojawiło się pięć dróg pożegnania się z kolekcją, wszystkie jednak obarczone problemami. 1. Utworzenie muzeum prywatnego – niestety pod rządami aktualnych regulacji prawnych instytucja ta ma szereg ułomności, między innymi pozbawiona jest osobowości prawnej. 2. Przekazanie kolekcji muzeum – problem w tym, że muzea w wielu wypadkach, wobec chronicznego braku powierzchni wystawienniczych, nie mogą zagwarantować stałej ekspozycji, nawet fragmentu kolekcji. Więc istnieje ryzyko, że kolekcja na stałe wyląduje w magazynach. Ponadto nie wypracowano standardowej umowy darowizny, która gwarantuje podstawowe prawa darczyńcy. 3. Darowanie kolekcji Rodzinie – rzadko zdarza się jednak, aby członkowie Rodziny podzielali pasję kolekcjonera, więc istnieje realne ryzyko podziału kolekcji, a nawet jej pilnego spieniężenia. Nowa instytucja jaką jest Fundacja Rodzinna, tylko częściowo wychodzi na przeciw omawianemu podczas panelu zagadnieniu. 4. Sprzedaż kolekcji – kolekcjoner jest właścicielem kolekcji i nie można stawiać mu zarzutu z powodu jej sprzedaży, bo przyczyny mogą być obiektywne, jak i subiektywne. Więc raczej można mówić o oczekiwaniach, aby kolekcjoner przed sprzedażą kolekcji, lub jej fragmentu, dokonał opracowania zbioru, np. w formie katalogu towarzyszącego wystawie. Rozpad kolekcji jest bardzo często początkiem nowej, ważne jednak, aby wiedza zgromadzona przez jej założyciela przetrwała. 5. Pozostawienie kolekcji w masie spadkowej – w tej sytuacji dalszy los kolekcji jest wielką niewiadomą. WARTO kontynuować debatę w sprawie podjętej podczas panelu.

O kolekcjonerstwie lokalnie

W cotygodniowej audycji (niedziela, godziny 6-8 rano) Pejzaże regionalne na falach Radia Kraków redaktor Jan Stępień przedstawia wielu kolekcjonerów regionalistów. Warto posłuchać  POBIERZ

Pokaz rysunków Wyspiańskiego z kolekcji Pareńskich

Wystawa w Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie wzbogacona została o pokaz prywatnej kolekcji dzieł Stanisława Wyspiańskiego związanych z Elizą Pareńską z Mühleisenów (1857–1918) i jej mężem Stanisławem Pareńskim (1843–1913). Ich salon w pałacu przy ulicy Wielopole 4 w Krakowie skupiał na przełomie XIX i XX wieku całą niemal bohemę artystyczną miasta. Odwiedzał go również Stanisław Wyspiański, który sportretował słynące z urody i inteligencji córki Pareńskich: Marię (1884–1941), Zofię (1886–1956) oraz Elizę (1888–1923). Wizerunek najmłodszej z sióstr, zwanej Lizką, namalował w roku 1905, należy on do piękniejszych młodopolskich portretów artysty. Oprócz tego dzieła, w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni, wyeksponowanych zostało pięć dotychczas niepokazywanych szerokiej publiczność rysunków z kolekcji Pareńskich. Subtelne, ołówkowe prace z lat 1889–1891 pochodzą, m.in. z okresu pracy Wyspiańskiego nad dekoracją malarską kościoła Mariackiego. Są to karty z rozproszonych szkicowników, m.in. „Mariackiego", znajdującego się w kolekcjach Muzeum Narodowego w Krakowie i Warszawie oraz Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki we Lwowie. INFO

Kolejna kolekcjonerska książka dra Dariusza Kacprzaka - pierwszego laureata Nagrody im. Feliksa Jasieńskiego

"Kolekcja Doeringów" to efekt kilku lat poszukiwań i dociekań autora, który odtworzył kolekcję Fridy i Wilhelma Doeringów - szczecińskich mecenasów sztuki, właścicieli willi przy obecnej alei Wojska Polskiego 84 [Willi Lentza] od roku 1911 do lat 30. XX w.
Ta publikacja to pierwszy katalog dzieł zgromadzonych przez Doeringów. Zgromadzone przez Fridę i Wilhelma Doeringów dzieła w wyniku działań i skutków II wojny światowej uległy rozproszeniu i rozmaitym przemieszczeniom, a także zmieniły swój status własnościowy. Obecna publikacja, będąca pierwszą próbą rekonstrukcji kolekcji Fridy i Wilhelma Doeringów, dokumentuje niegdysiejsze szczecińskie zasoby artystyczne oraz wpisuje je na kolekcjonerską mapę Europy. Stanowi, jak się wydaje, istotny przyczynek do badań szczecińskiego kolekcjonerstwa i muzealnictwa. Jest także rodzajem przewodnika po malarstwie niemieckim drugiej połowy XIX i początku XX wieku, przedstawiając reprezentatywny obraz aspiracji artystów wyrosłych w duchu monachijskiego późnego realizmu, podążających w kierunku modernizmu nadającego ton berlińskiej scenie artystycznej... Dariusz Kacprzak, Wprowadzenie   INFO

Podsumowanie IX edycji Nagrody "Kolekcjonerstwo - nauka i upowszechnianie" im. Feliksa Jasieńskiego

23 maja 2024 roku w Domu Spotkań z Historią w Warszawie wręczone zostały Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie" im. Feliksa Jasieńskiego za rok 2023, w ramach dziewiątej jej dorocznej edycji. W obecności członków Kapituły decyzję ogłosił prof. zw. dr hab. Wojciech Kowalski. Kapituła postanowiła przyznać Nagrody w trzech przewidzianych w regulaminie kategoriach.

Kategoria / Dla pracownika nauki – za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich.
• Nagroda – Paweł Banaś za książkę "Szkło Huty Niemen", opartą o kolekcje: Juliusza Bołbota, Grzegorza Budzyńskiego, Ireneusza Matery i Michała Naglika, wydawca Muzeum Mazowieckie w Płocku, 2023
• Wyróżnienie – Grażyna Połuszejko i Ryszard Formela za książkę "Polskie globusy Ziemi z lat 1856-1964 kolekcja Ryszarda Formeli", Lublin-Elbląg, 2023

Kategoria / Dla instytucji – za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy.
• Nagroda – Muzeum Narodowe w Lublinie za wystawę „Oblicza plakatu. Kolekcja Ireny Hochman i Tadeusza Mysłowskiego", Zamek Lubelski, 7 lipca 2023 – 31 stycznia 2024. Kuratorki wystawy: Anna Hałata, Klara Sadkowska
• Nagroda – Muzeum Porcelany w Wałbrzychu za wystawę „Bije zegar godziny – wystawa zegarów Gustawa Beckera" w oparciu o zbiory Bogdana Chachelskiego i Marka Mikołajczaka. 24 kwietnia 2023 - 28 stycznia 2024. Kuratorka wystawy: Jadwiga Kornecka-Cebula

Kategoria / Dla dziennikarza – za publikacje prasowe, radiowe, telewizyjne, internetowe popularyzujące ideę kolekcjonerstwa, prezentujące wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego.
• Nagroda – Anna Niemczycka-Gottfried, twórczyni portalu www.rynekisztuka.pl

W uroczystości uczestniczyła i złożyła gratulacje laureatom Nagrody im. Feliksa Jasieńskiego dr hab. Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

X edycja Nagrody – za osiągnięcia w roku 2024 – rozpocznie się 1 stycznia 2025 roku. Jej podsumowanie odbędzie się w maju 2025 roku w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie. Jubileuszowa edycja Nagrody przypadnie w 105. rocznicę wybitnej i znaczącej dla naszej kultury i dziedzictwa narodowego darowizny Feliksa Jasieńskiego.

Informacje o Nagrodzie. Organizatorami ustanowionej w roku 2016 Nagrody są: Dom Spotkań z Historią w Warszawie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz grono kolekcjonerów. Celem Nagrody jest docenienie zasług pracowników nauki, dziennikarzy oraz instytucji świata kultury w promocji kolekcjonerstwa, jako ważnego elementu ochrony i upowszechniania dziedzictwa narodowego. Nagroda jest formą uczczenia pamięci Feliksa Jasieńskiego, wybitnego kolekcjonera i działacza artystycznego, największego darczyńcy Muzeum Narodowego w Krakowie, którego zbiory, ofiarowane w roku 1920 miastu Kraków, stanowią dzisiaj ozdobę kolekcji Muzeum.

Kapituła Nagrody: Prof. dr hab. Krzysztof Pomian – honorowy przewodniczący, prof. zw. dr hab. Wojciech Kowalski – przewodniczący, dr hab. Hanna Krajewska, dyrektor Archiwum Polskiej Akademii Nauk – wiceprzewodnicząca, Piotr Jakubowski, dyrektor Domu Spotkań z Historią w Warszawie – wiceprzewodniczący, dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik, wiceprezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata – sekretarz, Marek Sosenko, założyciel Fundacji Zbiorów Rodziny Sosenków, mecenas Leszek Koziorowski, prezes Stowarzyszenia Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych, Ryszard Kruk, redaktor portalu www.kolekcjonerstwo.pl.

Patron Nagrody i jego kolekcja, ofiarowana Muzeum Narodowemu w Krakowie. Nagroda jest forma uczczenia pamięci Feliksa Jasieńskiego, kolekcjonera i działacza artystycznego, największego darczyńcy Muzeum Narodowego w Krakowie, którego zbiory, ofiarowane sto lat temu miastu Kraków, stanowią dzisiaj ozdobę kolekcji Muzeum. 11 marca 1920 roku Feliks Jasieński (1861-1929) przekazał „Gminie stołecznego, Królewskiego miasta Krakowa" swoją, gromadzoną przez ponad trzydzieści lat, kolekcję.
Darowizna, na którą złożyło się ponad 15 tysięcy obiektów, nie licząc bogatego księgozbioru, stanowiła dla krakowskiego Muzeum Narodowego niezwykle cenny nabytek w zakresie malarstwa, rysunku i rzeźby polskiej końca XIX i początku XX wieku, z dziełami artystów takich jak Malczewski, Wyspiański, Podkowiński czy Dunikowski, pozostającymi do dziś podstawą prezentacji polskiego „modernizmu" w głównych galeriach muzealnych.
W zbiorze grafiki i plakatu, obok dzieł mistrzów gatunku, z niemal kompletnym oeuvre Piranesiego, Goi, Klingera i Redona, znalazły się plansze sygnowane przez „odnowicieli" polskiej grafiki artystycznej, z Pankiewiczem i Wyczółkowskim na czele, tworząc trzon jednego z największych gabinetów rycin w Polsce.
Zbiory wschodnie, zespół orientalnych tkanin (bliskowschodnie kobierce i pasy polskie), a przede wszystkim szuka japońska, z drzeworytami Hokusaia i Hiroshige, uplasowały krakowskie muzeum pośród największych tego typu publicznych kolekcji Europy. (autoirka tekstu dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik)

Lista Laureatów ośmiu edycji dorocznej Nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie" im. Feliksa Jasieńskiego za osiągnięcia w latach 2015-2022 jest dostępna na stronie www.kolekcjonerstwo.pl
Po więcej informacji – Ryszard Kruk, tel. 603 757 654, email Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.